Phương ngữ Thanh Hóa hay thổ ngữ Thanh Hóa, tiếng Thanh Hóa, tiếng địa phương Thanh Hóa là một phương ngữ thuộc vùng phương ngữ Trung của tiếng Việt lưu hành chủ yếu trong phạm vi xứ Thanh. Tiếng địa phương Thanh Hóa được coi là “một thổ ngữ chuyển tiếp giữa phương ngữ miền Bắc và phương ngữ miền Trung”, vừa có yếu tố giống phương ngữ miền Trung, lại vừa có yếu tố giống phương ngữ miền Bắc.
Biến âm: So với những từ phổ thông gốc, do ảnh hưởng của văn hóa, người Thanh Hóa biến âm khá là nhiều, đặc biệt là biến đổi sang chữ cái khác/mất/thêm âm chính và âm cuối của một từ (vd: Tềnh = Tình, Cấy = Cái, Tru = Trâu, Viền = Về, Chị = Chệ, Chúi = Chuối)
Thổ ngữ: Thanh Hóa cũng có một số thổ ngữ đã lưu hành từ xa xưa như trốc (đầu), trốc cún (đầu gối), trượng (mắt), cấu (thóc gạo), choa (tôi/chúng tôi), cố (cụ – người đẻ ra ông), o (Bác/Cô – em gái của bố), quả bòng bòng/bồng bồng (quả roi)
Thanh điệu: Một trong những đặc trưng để nghe ra giọng Thanh Hóa là vấn đề của hai thanh Hỏi/Ngã. Phần lớn các địa phương Thanh Hóa bị nhầm hai thanh này làm một, lẫn lộn giữa hai thanh hoặc nói rất nặng thanh ngã. Ví dụ: (Uống sửa = Uống sữa, hõi chuyện = hỏi chuyện, nghĩa khí = nghỉa khí).
Trong tiếng Thanh Hóa, cách xưng hô thường khá tương tự như trong tiếng miền Trung, nhưng có một số điểm nhấn đặc biệt. Dưới đây là một số quy tắc và ví dụ về cách xưng hô trong tiếng Thanh Hóa:
Tau, tui = tao
Mi = mày
Choa = chúng tao
Bây = các bạn, chúng mày
Cấy = cái
Ổng = Ông ấy
Cố = Cụ
Mậu = Bà
Hấn = hắn, nó
Chị/ em gái của cha: o/ cô
Chồng chị của cha: dượng.
Chồng em gái của cha: dượng
Anh trai của mẹ: bác
Anh của cha: bác
Em trai của cha: chú.
Chị/ em gái của mẹ: dì
Cách Dịch Tiếng Thanh Hóa
Share cho bạn một vài ví dụ về cách dịch tiếng Thanh Hóa phổ biến:
Đã mất lả lại mất cả tro bếp (lả = lửa).
Thuốc đắng đã tật (đã là khỏi, không phải “dã”).
Việc nhà nhác việc chú bác siêng (nhác = lười).
Anh về cho em về theo. Bác mẹ có đánh ta leo lên giường (leo = trèo)
Làm đẫy không xấu bằng xay cấu ban ngày. (đẫy = đĩ, cấu = thóc gạo).
Để học tiếng Thanh Hóa, bạn có thể tham khảo một số gợi ý sau đây:
Tìm hiểu về ngữ âm và ngữ điệu: Tiếng Thanh Hóa có những đặc điểm riêng về ngữ âm và ngữ điệu so với các phương ngữ khác. Bạn có thể nghe các tài liệu, video, hoặc có thể tìm hiểu từ sách về ngữ âm và ngữ điệu của tiếng Thanh Hóa.
Học từ vựng cơ bản: Bắt đầu với các từ vựng cơ bản như các động từ, danh từ phổ biến, ..
Luyện nghe và nói: Nghe và luyện nói là cách tốt nhất để có thể học được Thanh Hóa. Bạn có thể nghe nhạc, xem phim hoặc video, hoặc thậm chí tham gia các cuộc trò chuyện với người địa phương để cải thiện kỹ năng nghe và nói của mình.
Tìm kiếm và giao tiếp với người địa phương ở Thanh Hóa để có thể học được nhanh nhất.
Đọc sách, báo, blog hoặc bất kỳ tài liệu nào bằng tiếng Thanh Hóa hoặc có thể du lịch đến vùng đất xứ Thanh để trải nghiệm
Bảng Từ Điển Tiếng Thanh Hóa Đầy Đủ Nhất
Tham khảo bảng từ điển tiếng Thanh Hóa đầy đủ nhất được SCR.VN tổng hợp sau đây:
Đừng vội lướt qua những câu nói về người Thanh Hóa ngắn gọn, những nhận xét từ những vùng khác rất chi tiết.
Người dân xứ Thanh với tấm lòng yêu nước thiết tha, dù khổ cực vất vả phải ăn rau má thay cơm vẫn hiên ngang, anh dũng đứng lên chống lại giặc ngoại xâm.
Dù muốn hay không, người Thanh Hóa mặc định được gắn mác là dân rau má.
Nghe bảo con gái Thanh Hoá xinh, nhưng thực ra, con gái Xứ Thanh … đẹp thật !
Thanh Hóa, nơi diễn ra các bản anh hùng ca vĩ đại của lịch sử nước An Nam.
Thanh Hóa mảnh đất của những thiên sử thi cổ kim và truyền thống văn hiến đã hun đúc nên những phẩm chất đặc biệt cho con người xứ Thanh, như nhận định của nhiều học giả, đó là bản tính “phóng khoáng”, “cương nghị” và “trọng điều nghĩa”.
Người Thanh Hóa rất thông minh,nhanh nhẹn người xưa thường có câu Vua xứ Thanh, thần xứ Nghệ. Từ xưa Thanh Hóa đã được coi là cái nôi nhân tài, là “đất học” của Việt Nam.
Có tìm ở khắp Việt Nam cũng không con gái vùng nào hội tụ được sự dịu dàng, khéo léo, tấm lòng cảm thông, sự thân thiện, chan hoà và quan trọng là người ta thấy con gái Thanh Hoá anh hùng nữa.
Người Thanh Hóa còn cần cù, nhẫn nại. Sự kiên trì và bền bỉ của con người xứ thanh đã tạo nên những giá trị tốt đẹp nhất cho người Thanh Hóa, những điều đó không chỉ góp phần mạnh mẽ đã tạo nên những điều tốt đẹp và hạnh phúc nhất, sự kiên trì đó đã tạo nên những con người hoàn toàn bền bỉ và những giá trị nhất.
Yêu thương gia đình đùm bọc, che chở, bảo vệ lẫn nhau.“Tình yêu thương là sợi dây vô hình kết nối mọi người, là điều quý nhất trong cuộc sống mà con người có thể dành cho nhau.” – điều đó thật khó nhưng trai xứ thanh lại làm rất tốt.
Người Thanh Hóa nổi tiếng là sống chung thủy. Họ yêu rồi thì chỉ một lòng một dạ.
Tiếp tục bài viết là các bài thơ tiếng Thanh Hóa hay nhất, hãy cùng đón đọc ngay nhé.
Không tên Tác giả: Chưa rõ
Dô tá dô ta Tỉnh ca quê choa Xanh ngát mọi nhà Rất hiền rau má . Muốn ăn thì.. Nhá Trẹo luôn quai hàm Nói năng rất sang Tê, mô, răng, rứa Bắc Trung Nam nữa Nghe giọng bít lin. Dân choa kit lin Ở mô cũng hội Công nhân, bộ đội Niên thiếu, lão già Đoàn kết mọi nhà Dô ta đánh giặc Truyền thống luôn nhac Thời bình càng… Hắc Thế giới, trong, ngoài Động vào Một người Dô ta một ting Chúng nó chạy biển.
Cứ về Thanh Hóa một lần Tác giả: Nguyễn Minh Khiêm
Cứ về Thanh Hóa một lần Thì em (anh) hiểu hết người dân xứ này Vì sao lại hát “dô huầy” Vì sao nhiều lúc đò đầy vẫn sang Vì sao đi cấy sáng trăng Vì sao hạt cát vẫn vang trống đồng Đâu cũng thần núi, thần sông Đâu cũng truyền thuyết thêu trong, dệt ngoài Ngõ quê rung tiếng Trạng cười Rạ rơm ăm ắp những lời giao duyên Đá mơ Từ Thức lên tiên Lưới chài rách cũng vớt lên gươm thần Biển thì Độc Cước phân thân Núi thì để lại dấu chân Phật Bà Vượt sông thì vượt Hang Ma Vượt biển thì phải vượt qua Thần Phù Đất thì sông Mã, sông Chu Hết Pù Nọoc Cọoc lại Pù Eo Cưa Núi thì đâu cũng núi Nưa Làng thì sinh Chúa, sinh Vua khắp vùng Sức ai cũng sức ông Bùng Chí ai cũng chí anh hùng cưỡi voi Kinh đô Việt mấy lần rồi Mở trang sử cứ tưởng chơi hú hà Mồ hôi, xương máu đổ ra Kết dâng thành đảo gọi là Hòn Mê Đá Mài Mực, Đá Ăn Thề Yêu nhau đem cả biển về rửa chân Cứ về Thanh Hóa một lần Thì em (anh) hiểu hết người dân xứ này.
Không tên Tác giả: Chưa rõ
Thanh Hóa quê choa đẹp tuyệt vời Ao tù, nước đục đĩa tập bơi Từng đôi trai gái đi mò ốc Đẹp lắm, quê choa Thanh Hóa ơi
Làng Choa Tác giả: Chưa rõ
Làng choa không như xưa nữa Bê tông hoá hết rồi tề Mái nhà đâu còn tranh rạ Tường vôi thay vách rơm bùn
Làng choa những con đường thôn Chả còn bóng tre xanh mát Dây điện chăng nhìn rối mắt Cột đèn thay những hàng cây
Làng choa bi chừ khác trước Cái no, cái ấm đương viền Tiếng máy nhà ai xát gạo Không phải ù ù cối xay
Làng choa toàn người lam lũ Liền ông chưn lấm, tay bùn Liền bà tảo tần buôn bán Tối viền… “dô tả… dô ta…”
Làng choa chả hề khác trước Xưng hô vẫn là: mi, tau… Thích hát bài ca “…sông Mã…” Tắt lửa tối đèn có nhau
Làng choa mi đã viền rồi Bây chừ cá chẳng kho nồi đất nung Đêm nằm đã có chăn mùng Nghe con kha cắn vội tung đi mần
Chẳng ai sàng cấu bằng dần Máy xay máy xát chẳng mần cái di Biểu đi cứ thế mà đi Đưa chu uống nác ở mô bây chừ
Con hĩm nhà ai lừ khừ Đường tầu rau má bây giờ còn mô Trên đường toàn những ô tô Xe chu me kéo cất mô cả rồi… Viền quê giờ thấy bồi hồi !!
Thanh Hóa quê choa đẹp tuyệt vời Ao tù, nước đục đĩa tập bơi Từng đôi trai gái đi mò ốc Đẹp lắm, quê choa Thanh Hóa ơi
Dành tặng cho bạn đọc tuyển tập những bài thơ hay về Thanh Hóa nổi tiếng:
Thanh Hóa yêu thương Tác giả: Trang Lê
Niềm thương mến gửi về Thanh Hoá Chút tâm tình xin hoạ câu thơ Địa danh phong cảnh mộng mơ Cùng thêm đặc sản bây giờ vẫn in
Xứ Thanh mãi giữ gìn truyền thống Nét đậm đà trải rộng thôn quê Chiều nghiêng sải cánh cò về Bên dòng sông Mã triền đê êm đềm.
Mùa hè lại tình thêm gắn kết Đã bao người mê mệt Sầm Sơn Biển xanh bờ cát sóng vờn Hoà chung nhịp đập tủi hờn biến tan.
Rồi lên núi thượng ngàn Cẩm Thuỷ Ngắm vòng quanh tinh tuý đất trời Cá Thần chọn chỗ sinh sôi Làm nơi trú ngụ khe đồi Cẩm Lương.!
Phải kể đến con đường Vĩnh Lộc Thành Nhà Hồ phút chốc hiện ra Trăm năm vẫn giữ đậm đà Tường Thành cổ kính nguy nga lẫy lừng.!
Chiến tranh đã không ngừng đánh phá Cầu Hàm Rồng chống trả hiên ngang Tiếp thêm lương thực vững vàng Quân ta chiến thắng vẻ vang tự hào.!
Món đặc sản cũng vào năm ấy Nuôi sống thêm tất thẩy người dân Nem Chua, Rau Má rất cần Thơm ngon đậm chất tinh thần xứ Thanh.!
Và từ đó tỉnh thành ra sức Những công trình tích cực mọc lên Tượng đài Lê Lợi vững bền Dân giàu nước mạnh tình thêm kết đoàn….!
Còn nhiều lắm muôn vàn lịch sử Ta làm sao phóng sự hết đành Mời anh mời chị nhanh nhanh Về quê em nhé…xứ Thanh đón chào!!!!!!
Về với xứ Thanh Tác giả: Lão Nông
Mời em về với xứ Thanh Một vùng sơn thủy hữu tình chân quê Núi Nưa dấu ấn còn ghi Thành Hồ tráng lệ sá gì nắng mưa
Thọ Xuân là đất hai Vua Xuôi về Hoằng Hóa bóng dừa soi nghiêng Văn chương còn mãi lưu truyền Trạng Quỳnh huyền thoại khắp miền gần xa
Điệu hò khoan nhặt dô tà Lạch Trường vang dội khúc ca khải hoàn Hò chung tiếng hát dô khoan Hàm Rồng lịch sử vắt ngang đôi bờ
Xứ Thanh dang rộng tay chờ Tình người tình đất tình thơ ngọt ngào Phù Nhi giáp nước bạn Lào Núi non trùng điệp mà xao xuyến lòng
Địa linh nhân kiệt anh hùng Cẩm Lương ngắm suối cá Thần tung tăng Mời em tranh thủ về thăm Tặng đôi chiếu đậu trăm năm nghĩa tình .!
Mời anh về Thanh Hóa quê em Tác giả: Ngọc Hân
Nếu một lần về Thanh Hóa quê em Sẽ cùng anh…biển Sầm Sơn…dạo mát Ngồi bên nhau, ta cùng nghe biển hát Hai đứa mình vẽ lên cát …tim yêu!
Chẳng phải em đang mơ mộng quá nhiều Nếu về thăm một lần anh sẽ thấy… Người quê em… lòng chân thành biết mấy, Giản đơn thôi, nhưng thắm nghĩa, đượm tình.
Mình cùng nhau mỗi buổi sớm bình minh Thả hồn thơ xuôi theo dòng Sông Mã Thời tiết quê em..có khi là nghiệt ngã Nhưng con người mộc mạc những yêu thương.
Nếu về rồi anh sẽ thấy vấn vương Sẽ chẳng muốn rời xa miền đất hứa Thanh Hóa quê em ngày đêm rực lửa Đang chuyển mình, đổi mới những làng quê…!
Quê tôi Thanh Hóa Tác giả: Mạnh Quyết
Nơi tôi may mắn sinh ra, Mảnh đất chan chứa, thiết tha tình người. Nơi cây RAU MÁ xanh tươi, Mọc trên núi đá hơn mười thước cao.
Là nơi bao đấng anh hào, Lưu danh sử sách đi vào câu thơ. Trầm sâu trong những khúc ca, Lê Lai cứu Chúa nghe mà xót thương.
Nơi mà cánh én rợp đường, Sầm Sơn tôm cá muôn phương dồn về. Yên Định bao thú sơn khê, Cưỡi voi Bà Triệu đi về đánh Ngô.
Lập nên chiến tích, cơ đồ, Lê Lợi lấy kiếm trong hồ rùa ban. Hàm Rồng bao nỗi gian nan, Ngày xưa thời chiến muôn vàn đạn bom.
Nhớ người sông Mã lom khom, Ruộng nương vất vả, lưng còm thân yêu. Danh lam cảnh thắng rất nhiều, Làm nên THANH HÓA những điều nên thơ.
Ra đi ai cũng mong chờ, Lâu không ghé lại hững hờ làm sao. Đò lèn đẹp đến biết bao, Thọ Xuân mến khách nôn nao lòng người.
Nga Sơn chiếu cói thắm tươi, Nhà xe chở khách Thọ mười – Hà hương Xa xa phía cuối con đường, Suối thần Cẩm Thủy vấn vương lạ lùng.
Không thể bỏ xót Hà Trung, Xưa kia đổ máu đến cùng vì dân. Đông Sơn Thanh Hóa cũng gần, Trống đồng nổi tiếng nên cần phát huy.
Dõi theo Đất Nước thịnh – suy, Khi trầm khi bỗng khi thì rền vang…! Thành Hồ cảnh sắc mơ màng, Được công nhận xếp ở hàng năm châu.
Hậu Lộc rượu nếp hàng đầu. Bỉm Sơn cung ứng nhu cầu xi măng. Cuối thơ tôi muốn nói rằng, Việt Nam hiếm thấy nơi bằng Xứ Thanh.
Là nơi Mạnh Quyết sinh thành, Là nơi gốc rễ học hành chăm ngoan…!!!
Về Thanh Hóa Tác giả: Nguyễn Xuân Trung
Anh đã về thăm Thanh Hóa quê em Giữa những ngày mưa dầm dề sau bão Trời lúc nắng, lúc mưa, khi tạnh ráo Sông Mã nước về trên mức báo động ba.
Trong làn mưa xe cộ vẫn vào ra Cầu Hàm Rồng chuyến tàu qua xình xịch Qua ô cửa nhìn quê mình thật thích Lúa mượt đồng, phố thị rực cờ hoa.
Đây phải rồi Thanh Hóa quê ta Nghe chưa xa câu hò khoan dô hậy Đất Lam kinh làm ta yêu biết mấy Nặng tình người lòng bỗng thấy nôn nao.
Mưa vẫn mưa gió vẫn thổi rào rào Lúa đã chín bao người đang gặt vội Nước đang lên lòng người thêm bối rối Đưa lúa về ướt cả nỗi lo âu…
Gặp bạn bè đón đợi đã từ lâu Nâng chén rượu, câu chào mời thân thiện Thanh Hóa ơi lần đầu tiên tôi đến Chưa thỏa lòng, nhưng yêu mến từ đây.
Bạn tình ơi sao chẳng muốn chia tay Trời buồn thay nên mưa dày nặng hạt Thôi đành hẹn trong một ngày gần nhất Bạn đón mình, mình đón bạn thật vui.
